微分方程式 (1回目)

2023/6/19(月)
微分方程式 (1回目)
 
(Legendre differential equation)
 
ルジャンドルの微分方程式の特殊解
ルジャンドルの多項式 
 
■ 導出
▼ yを仮定
y = Σ[k=0~∞]Bkxk と置く
 
▼ 係数Bkの関係を求める
y'= Σ[k=1~∞]kBkxk-1 
y"= Σ[k=2~∞]k(k-1)Bkxk-2 
 
(1-x2)y"
= Σ[k=2~∞]k(k-1)Bkxk-2 - Σ[k=2~∞]k(k-1)Bkxk 
= Σ[k=0~∞](k+2)(k+1)Bk+2xk - Σ[k=2~∞]k(k-1)Bkxk 
= Σ[k=0~∞](k+2)(k+1)Bk+2xk - Σ[k=0~∞]k(k-1)Bkxk 
[ k = 0,1のときk(k-1)Bk = 0より ]
 
- 2xy'= Σ[k=1~∞](-2kBkxk) = Σ[k=0~∞](-2kBkxk)
[ k = 0のとき-2kBk = 0より ]
 
n(n+1)y = Σ[k=0~∞]{n(n+1)Bkxk}
 
よって
Σ[k=0~∞]
{(k+2)(k+1)Bk+2 - k(k-1)Bk -2kBk + n(n+1)Bk}xk = 0
 
(k+2)(k+1)Bk+2 - k(k-1)Bk -2kBk + n(n+1)Bk = 0
Bk+2 = [{k(k-1) + 2k - n(n+1)}/{(k+2)(k+1)}]Bk 
= [{k(k+1) - n(n+1)}/{(k+2)(k+1)}]Bk 
= [{k(k+1) - n(n+1)}/{(k+2)(k+1)}]Bk 
 
(n-k)(n+k+1) = n2 + nk + n - kn - k2 – k
= n2 + n - k2 – k = -{k(k+1) - n(n+1)}
より
Bk+2 = [-(n-k)(n+k+1)/{(k+2)(k+1)}]Bk 
 
y1(x) = Σ[m=0~∞]B2mx2m … (B0 = 1, B1 = B2m+1 = 0)
y2(x) = Σ[m=0~∞]B2m+1x2m+1 … (B0 = B2m = 0, B1 = 1)
 
 
▼ y1(x)を求める
B0 = 1, B1 = 0
Bk+2 = -(n-k)(n+k+1)/{(k+2)(k+1)}]Bk 
より
B2 = {-n(n+1)/(2・1)}B0 = -n(n+1)/(2・1)
B4 = {-(n-2)(n+3)/(4・3)}B2 
= n(n-2)・(n+1)(n+3)/(4・3・2・1)
B6 = {-(n-4)(n+5)/(6・5)}B4 
= -n(n-2)(n-4)・(n+1)(n+3)/(6・5・4・3・2・1)
まとめると
B2m = (-1)mn(n-2)…(n-2m+2)・(n+1)(n+3)…(n+2m-1)/(2m)!
n-2m+2 = 0のときB2m = 0となるので
2m < n + 2
 
▼ y2(x)を求める
B0 = 0, B1 = 1
Bk+2 = -(n-k)(n+k+1)/{(k+2)(k+1)}]Bk 
より
B3 = {-(n-1)(n+2)/(3・2)}B1 = -(n-1)(n+2)/(3・2)
B5 = {-(n-3)(n+4)/(5・4)}B3 =
= (n-1)(n-3)・(n+2)(n+4)/(5・4・3・2)
B7 = {-(n-5)(n+6)/(7・6)}B5 =
= -(n-1)(n-3)(n-5)・(n+2)(n+4)(n+6)/(7・6・5・4・3・2)
まとめると
B2m+1 = (-1)m(n-1)(n-3)…(n-2m+1)・(n+2)(n+4)…(n+2m)/(2m+1)!
n-2m+1 = 0のときB2m-1 = 0となるので
2m+1 < n + 2
 
▼ 解
一般解
y(x) = C1y1(x) + C2y2(x) … (C1,C2 は定数)
 
特殊解
y1(x) = Σ[m=0~∞]B2mx2m … (B0=1, B1=B2m+1=0, 2m ≦ n)
B2m = (-1)mn(n-2)…(n-2m+2)・(n+1)(n+3)…(n+2m-1)/(2m)!
 
y2(x) = Σ[m=0~∞]B2m+1x2m+1 … (B0=B2m=0, B1=1, 2m+1 ≦ n)
B2m-1 = (-1)m(n-1)(n-3)…(n-2m+1)・(n+2)(n+4)…(n+2m)/(2m+1)!
 
▼ 特殊解の具体例
n = 0 → (2m ≦ n = 0) → m = 0
B0 = 1
y1(x) = 1
 
n = 1 → (2m+1 ≦ n = 1) → m = 0
B1 = 1
y2(x) = x
 
n = 2 → (2m ≦ n = 2) → m = 0,1
B2 = -n・(n+1)/2 = -2・3/2 = -3
y1(x) = 1 - 3x2 
 
n = 3 → (2m+1 ≦ n = 3) → m = 0,1
B3 = -(n-1)・(n+2)/(3・2) = -2・5/(3・2) = -5/3
y2(x) = x – (5/3)x3 
 
n = 4 → (2m ≦ n = 4) → m = 0,1,2
B2 = -n・(n+1)/2 = -4・5/2 = -10
B4 = n(n-2)・(n+1)(n+3)/(4・3・2) = 4・2・5・7/(4・3・2)
= 35/3
y1(x) = 1 - 10x2 + (35/3)x4 
 
n = 5 → (2m+1 ≦ n = 5) → m = 0,1,2
B3 = -(n-1)・(n+2)/(3・2) = -4・7/(3・2) = -14/3
B5 = (n-1)(n-3)・(n+2)(n+4)/(5・4・3・2)
= 4・2・7・9/(5・4・3・2) = 21/5
y2(x) = x – (14/3)x3 + (21/5)x5 
 
 
▼ ルジャンドル多項式Pn(x)を求める
Pn(x)はy1(1) = y2(1) = 1となる様に
定数倍したもの
 
y1(x) = 1
P0(x) = 1
 
y2(x) = x
P1(x) = x
 
y1(x) = 1 - 3x2 
P2(x) = (-1/2)(1 - 3x2) = (3/2)|x2 - (1/3)}
= (3・1)/(2・1){x2 - (2・1)/(2・3)}
 
y2(x) = x – (5/3)x3 
P3(x) = (-3/2){x – (5/3)x3}
= (5/2){x3 - (3/5)x}
= (5・3・1)/(3・2・1){x3 - (3・2)/(2・5)x}
 
y1(x) = 1 - 10x2 + (35/3)x4 
P4(x) = (3/8){1 - 10x2 + (35/3)x4}
= (35/8){x4 - (30/35)x + (3/35)}
= (35/8){x4 - (6/7)x + (3/35)}
= (7・5・3・1)/(4・3・2・1)
{x4 - (4・3)/(2・7)x + (4・3・2・1)/(2・4・7・5)}
 
y2(x) = x – (14/3)x3 + (21/5)x5 
P5(x) = (15/8){x – (14/3)x3 + (21/5)x5}
= (63/8){x5 – (70/63)x3 + (15/63)x}
= (63/8){x5 – (10/9)x3 + (5/21)x}
= (9・7・5・3・1)/(5・4・3・2・1)
{x5 - (5・4)/(2・9)x3 + (5・4・3・2)/(2・4・9・7)x}
 
 
P0(x) = 1
P1(x) = x
P2(x) = (3・1)/(2・1){x2 - (2・1)/(2・3)}
P3(x) = (5・3・1)/(3・2・1){x3 - (3・2)/(2・5)x}
P4(x) = (7・5・3・1)/(4・3・2・1)
{x4 - (4・3)/(2・7)x + (4・3・2・1)/(2・4・7・5)}
P5(x) = (9・7・5・3・1)/(5・4・3・2・1)
{x5 - (5・4)/(2・9)x3 + (5・4・3・2)/(2・4・9・7)x}
 
2・4を考える
B4 = n(n-2)・(n+1)(n+3)/(4・3・2) = 4・2・5・7/(4・3・2)
B5 = (n-1)(n-3)・(n+2)(n+4)/(5・4・3・2)
n = 4, r = 2
n(n-2)  = 4・2
n = 5, r = 2
(n-1)(n-3) = 4・2
n = 6,7, r = 3
n(n-2)(n-4) = 6・4・2
n = 8,9, r = 4
8・6・4・2 = 24(4・3・3・1)
= 2rr!
 
Pn(x) = {(2n-1)(2n-3)…3・1/n!}
[xn 
- {n(n-1)/{2(2n-1)}}xn-2 
+ {n(n-1)(n-2)(n-3)/{2・4・(2n-1)(2n-3)}}xn-4 
+ … ]
=
{(2n-1)(2n-3)…3・1/n!}[xn 
- {n(n-1)/{2(2n-1)}}xn-2 
+ {n(n-1)(n-2)(n-3)/{2・4・(2n-1)(2n-3)}}xn-4 
+ (-1)r{n(n-1)…(n-2r+1)}
/ {2rr!・(2n-1)(2n-3)…(2n-2r+1)}}xn-2r …]
 
(2n-2r)…2・1 = (2n-2r)!
(2n-2r)…4・2 = 2n-r(n-r)!
(2n-2r-1)…3・1 = (2n-2r)!/{2n-r(n-r)!}
n(n-1)(n-2)…(n-2r+1) = n!/(n-2r)!
 
(-1)r[{(2n-1)(2n-3)…3・1/n!}{n(n-1)…(n-2r+1)}
/ {2rr!・(2n-1)(2n-3)…(2n-2r+1)}]xn-2r 
= (-1)r[{(2n-2r-1)…3・1}{n(n-1)…(n-2r+1)}
/ (2rr!n!)]xn-2r 
= (-1)r[(2n-2r)!n!/{2rr!n!2n-r(n-r)!(n-2r)!}]xn-2r 
= (-1)r[(2n-2r)!/{2nr!(n-r)!(n-2r)!}]xn-2r 
 
n-2r ≧ 0より
0≦ r ≦ [n/2] … []はガウス記号
なので
 
Pn(x) = Σ{r=0~[n/2]}
{{(-1)r(2n-2r)!}/{2nr!(n-r)!(n-2r)!}}xn-2r 
 
 
 
▼ ロドリゲス(Rodrigues)の公式
ルジャンドル多項式
Pn(x)
= Σ{r=0~[n/2]}
{{(-1)r(2n-2r)!}/{2nr!(n-r)!(n-2r)!}}xn-2r 
= (1/2n)Σ{r=0~[n/2]}
[(-1)r(2n-2r)!/{r!(n-r)!(n-2r)!}]xn-2r 
= (1/2n)Σ{r=0~[n/2]}
[(-1)r/{r!(n-r)!}]{(2n-2r)!/(n-2r)!}xn-2r 
 
ここで
(dn/dxn)x2n-2r = (2n-2r)(2n-2r-1)…(2n-2r-n+1)xn-2r 
= (2n-2r)(2n-2r-1)…(n-2r+1)xn-2r 
= {(2n-2r)!/(n-2r)!}xn-2r 
より
 
(1/2n)Σ{r=0~[n/2]}
[(-1)r/{r!(n-r)!}]{(2n-2r)!/(n-2r)!}xn-2r 
= (1/2n)Σ{r=0~[n/2]}[(-1)r/{r!(n-r)!}](dn/dxn)x2n-2r 
 
r = [n/2]~nの時
2n-2r ≦ n-1となりx2n-2rをn回微分すると0になる
(dn/dxn)x2n-2r = 0 … r = [n/2]~n
よって
 
(1/2n)Σ{r=0~[n/2]}[(-1)r/{r!(n-r)!}](dn/dxn)x2n-2r 
= (1/2n)(dn/dxn)Σ[r=0~n][(-1)r/{r!(n-r)!}]x2n-2r 
 
nCr = n!/{r!(n-r)!}と
(a2-b)n = Σ[r=0~n](nCr)a2(n-r)・bn より
 
(1/2n)(dn/dxn)Σ[r=0~n][(-1)r/{r!(n-r)!}]x2n-2r 
= {1/(2nn!)}(dn/dxn)Σ[r=0~n][(-1)r・n!/{r!(n-r)!}]x2n-2r 
= {1/(2nn!)}(dn/dxn)Σ[r=0~n](nCr)x2n-2r(-1)r 
= {1/(2nn!)}(dn/dxn){(x2-1)n}
 
Pn(x) = {1/(2nn!)}(dn/dxn){(x2-1)n}
これをロドリゲスの公式という
 
よって
ルジャンドルの微分方程式
(d/dx){(1-x2)(dy/dx)} + n(n+1)y = 0
を展開
(1-x2)y" - 2xy' + n(n+1)y = 0
の特殊解
Pn(x)
= Σ{r=0~[n/2]}{{(-1)r(2n-2r)!}
/ {2nr!(n-r)!(n-2r)!}}xn-2r … (ルジャンドル多項式)
= {1/(2nn!)}(dn/dxn){(x2-1)n} … (ロドリゲスの公式)
 
 
■ 結果
▼ ルジャンドルの微分方程式
(d/dx){(1-x2)(dy/dx)} + n(n+1)y = 0
を展開
(1-x2)y" - 2xy' + n(n+1)y = 0
 
▼ 特殊解
ルジャンドル多項式
Pn(x)
= Σ{r=0~[n/2]}{{(-1)r(2n-2r)!}
/ {2nr!(n-r)!(n-2r)!}}xn-2r 
 
= {1/(2nn!)}(dn/dxn){(x2-1)n} … (ロドリゲスの公式)
 
(n ≧ 0, n ∈ Z)

このブログの人気の投稿

NEWS

N88-BASICでゲーム (1回目)